De Grens_riet, water, prikkeldraad

8 april 2018

   rietkragen Westerwoldsche Aa; ©FFG

Het broze, brokkelige riet van het vorige jaar glanst mat in de aarzelende aprilzon. Ver voorbij het riet zien Martha en ik tientallen windturbines aan de horizon. Tussen ons en die windmolens loopt ergens door dat hoge riet een versperring van prikkeldraad die de grens markeert tussen Nederland en Duitsland, nauwkeuriger gezegd, tussen de provincie Groningen en de deelstaat Nedersaksen.

De grote groepen ganzen die voorbijvliegen hebben geen weet van deze grens. Ze gaan van land naar water en andersom. En het water en gras van het ene land zijn hen even dierbaar als die van het andere. Ze leven grenzenloos. Er is geen grens, terwijl er wel een is!

Wij steken de landsgrens over en meteen ziet de wereld er een tikkeltje anders uit dan we gewend zijn: reflectorpaaltjes, informatie- en verkeersborden langs de weg, de huizen en de boerderijen, ze zijn net even anders dan thuis. We beseffen dat we een grens overschreden hebben.

We horen een stem. Die stem zegt iets in een taal die lijkt op de onze. De stem zegt: ‘Moin, sett di daal’. Toon en tongval zijn net even anders dan wat we doorgaans horen. Toch, die taal is familie van onze taal. We zijn een taalgrens overgegaan.

Iets anders: hoe ziet de grens tussen Groningen en Nedersaksen er vandaag de dag uit? Wat valt er te zien en te beleven? 

Martha en ik besluiten op onderzoek uit te gaan en we beginnen onze tocht bij de noordelijkste observatiehut van het Nederlandse vasteland, de Kiekkaaste, de woorden van de dichter Otto Weiss in gedachten houdend: overal waar grenzen zijn wordt gesmokkeld. Iets wat wij ook vast en zeker zullen doen.

   De Kiekkaaste; ©FFG

Na een uitvoerig bezoek aan de Kiekkaaste stappen we op onze fietsen. Het geasfalteerde fietspad voert ons vanaf Nieuwe Statenzijl Nedersaksen binnen. De Westerwoldsche Aa ligt aan onze rechterzijde. Ooit meende ik dat de rechteroever van deze rivier de grens vormde met Duitsland. Dat is niet het geval. De officiële grens bestaat uit een prikkeldraadversperring die op enige afstand min of meer evenwijdig loopt aan de Westerwoldsche Aa oever. Wij rijden in zuid-zuidwestelijke richting langs het Wymeerer Sieltief, een lang polderkanaal dat bij het dorpje Pogum in de Eems uitmondt. 

De bomen in het landschap zijn kaal, de velden leeg, het uitzicht wijd, en qua landschap kun je je gemakkelijk verbeelden nog in Groningen te rijden. Wat natuurlijk niet zo is. Ik heb het idee dat het Oost-Friese land er wat minder 'aangeharkt' bijligt dan het Grunneger laand. Groninger boerenerven zien er over het algemeen heel opgeruimd uit, en de akkers ook. Hoe het ook zij, deze eerste etappe langs de grens levert landschappelijk gezien niet meteen veel opzienbarends op. En zo koersen we richting Bad Nieuweschans.
april 2018 Jacques
link: https://www.youtube.com/watch?v=jinkKJwFYAw

   Kanalpolder (D); ©FFG

   Wymeerer Sieltief (D); ©FFG