De Grens_vesting, bron, brug

18 april 2018

Bad Nieuweschans is voor veel mensen de plaats waar ze heen gaan om een wellness- dan wel kuurervaring te ondergaan. De mineraalrijke thermale bronnen zijn bekend, zo niet beroemd, en de onderneming die deze bronnen exploiteert zorgt voor bedrijvigheid in het ogenschijnlijk zo slaperige dorpje.

Nieuweschans is al knap oud. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog wordt er een schans gebouwd, een vijfhoekig bastion aan de Dollard. Na 1870 houdt Nieuweschans op een vesting te zijn. Wallen en grachten worden afgebroken dan wel gedempt, en er wordt een spoorlijn aangelegd.
Heel veel later, in de jaren 70 van de 20e eeuw begint de restauratie van de gesloopte vesting. Dé publiekstrekker wordt uiteindelijk het kuuroord dat wordt aangelegd nadat er op 630 m diepte bronwater is gevonden. Dat water zit bomvol mineralen, en nu trekt de gezondheid minnende mens massaal naar Bad Nieuweschans!

    De Laatste Blik Nieuweschans; ©FFG

Wat mij raakt is het in glas gevangen vogeltje van De Laatste Blik. Een klein, subtiel en daardoor juist zo indringend monument van de Tweede Wereldoorlog. Door Nederlands NS personeel bemande treinen rijden langs Nieuweschans om hun menselijke lading - joodse Nederlanders! - naar de vernietigingskampen in Duitsland en Polen te brengen. Het laatste wat deze mensen van Nederland zien is door een smalle kier het dorpje Nieuweschans.

Dan, de spoorwegremise!  Ooit konden hier acht stoomlocomotieven worden gestald, later zelfs twaalf. Via een grote draaischijf werden de locomotieven in de juiste positie gerangeerd zodat ze aan de terugreis konden beginnen. Het prachtgebouw ademt nog steeds de sfeer van het stoomtrein tijdperk.

De tocht door het dorp voert ons ondermeer langs de synagoge en de joodse begraafplaats. Langs straatjes, pleintjes en huisjes uit de tijd van de Tachtigjarige Oorlog. En langs de grens: we rijden Nieuweschans uit, richting Europaweg! Daar loopt het fietspad over een smalle brug die over het Wymeerer Sieltief ligt. Steek die brug over en je bent in Duitsland. Veel Duitsers uit Bunde combineren een aardige fietstocht met een rondje boodschappen in Nieuweschans, en omgekeerd fietsen veel Groningers het buurland in om te winkelen in het naburige Bunde. Martha en ik zijn slechts passanten die de grens opzoeken. De grens is een brug. Wij staan op die brug tussen twee landen. In de verte glanzen geel de koolzaadvelden.

   brug Wymeerer Sieltief (D); ©FFG

    spoorlijn Nieuweschans; ©FFG

In Duitsland fietsen we een rondje Charlottenpolder. Via de Heerenweg rijden we terug naar Nederland, en passeren de grens voor de tweede keer, nu bij het punt waar de A7 het Wymeerer Sieltief kruist. De grenslijn vormt daar een punt. Wie Google Maps erbij neemt, ziet twee keer het autobedrijf Rijtex vermeld. Het ene bedrijf ligt binnen de punt in Nederland, het andere - een benzinestation - ligt in Duitsland, net buiten die punt.

Er is ook een Oudeschans! Vanuit Nieuweschans fietsen we langs de Hamdijk in zuidwestelijke richting naar het oudere vestingdorp. De weg ernaartoe blijkt een verrassing.

   onderweg van Nieuweschans naar Oudeschans; ©FFG